Светот под удар на топлотни бранови - Научниците со предупредување: Не изгледа добро

Поради неподносливата топлина, Торонто одлучи да ги држи своите градски базени отворени речиси до полноќ. Британците масовно бегаат кон брегот. Французите ги извлекоа вентилаторите од своите подруми за да им помогнат да ги преживеат жешките ноќи. Бројни концерти и спортски настани на отворено се откажани во Холандија. Сето ова покажува дека летото го достигна својот врв – но во однос на календарот, летото штотуку започна.

Топлинските бранови што ги погодија Канада, североисточниот дел на САД и северна Европа во последните денови имаат едно заедничко нешто: доаѓаат невообичаено рано. Временскиот период укажува на поширок тренд поврзан со климатските промени предизвикани од човекот – летните температури влегуваат во јуни порано и се задржуваат подлабоко во септември. Ова го продолжува периодот на потенцијално екстремни временски услови и го зголемува ризикот од топлотен удар, пишува Вашингтон пост.

„Дефинитивно гледаме продолжување на летото во последните месеци“, рече Карло Буонтемпо, директор на Европската служба за климатски промени Коперник. Промената се случува многу брзо.

Помеѓу 1979 и 2000 година, просечната температура на северната хемисфера обично надминувала 21 степен Целзиусов, означувајќи го најтоплиот период од летото, околу 10 јули, и траела околу пет недели, според податоците од Универзитетот во Мејн. Но, минатата година, најтоплата досега, таа просечна температура останала над 21 степен Целзиусов од 13 јуни до 5 септември.

Оваа година можеби сè уште не го следи истото историско темпо – но е неколку недели пред просекот од изминатите децении. Минатата недела, според најновите достапни податоци, просечната температура на северната хемисфера била 20,91 степен Целзиусов. „Во споредба со 20 век, ова е доста невообичаено“, рече Соња Сеневиратне, климатолог во ETH Zurich.

Иако продолженото лето може да звучи привлечно за некои, тоа носи и сериозни здравствени ризици, особено за постарите лица, хронично болните и оние кои не можат да си дозволат да се разладат. Во Европа, смртните случаи поврзани со топлина се зголемија за 30 проценти во последните две децении.

Истражувањата покажуваат дека топлотните бранови што пристигнуваат рано во сезоната можат да бидат поопасни од оние што пристигнуваат подоцна во сезоната, бидејќи телото сè уште не се адаптирало и луѓето не се подготвени да се справат со нив.

Агенцијата за заштита на животната средина на САД вели дека топлотните бранови станале подолги, почести и поинтензивни во последните 70 години. Сезоната во која се можни топлотни бранови, исто така, значително се прошири, од помалку од 50 дена во 1990-тите до 70 дена во 2020-тите.

Температурите над 32,2°C веќе опфатија повеќе земјиште од вообичаеното оваа година. Од почетокот на јануари до средината на јуни оваа година, 163 од 171 ден беа над просекот во однос на површината погодена од таква топлина.

Во јануари, март, крајот на април, мај и почетокот на јуни беа забележани повеќе области погодени од високи температури отколку во која било година од 1980 година, што се совпаѓа со продолжен ран топлотен бран во Јужна Азија.
Топлинските бранови во раните летни денови имаат широк спектар на ефекти – менување на моделите на раст на земјоделските култури, влошување на недостигот на вода и продолжување на сезоната на пожари. Оваа недела, на грчкиот остров Хиос беше прогласена вонредна состојба, а жителите беа евакуирани бидејќи пожарите ги опустошија шумските области, меѓу првите во годината. По години суви и екстремно топли сезони, Грција се подготви со рекорден број пожарникари.

Невообичаено високите температури стигнаа и до Швајцарските Алпи, каде што глечерите почнаа да се топат и да губат маса неколку недели порано од вообичаеното, рече глациологот Матијас Хус, раководител на швајцарската програма за следење на глечерите GLAMOS.

„Дефинитивно не изгледа добро за швајцарските глечери“, напиша Хус на социјалните медиуми.

Топлинските бранови не ги погодуваат само Северна Америка и Европа. Јапонија собори серија дневни рекорди за температура во последните денови. Температурите се исто така далеку над нормалата во Монголија, Русија и западна Кина – некои градови се дури 10°C над просекот.

Научниците јасно го поврзуваат зголемувањето на глобалните температури со емисиите на стакленички гасови што луѓето ги испуштаат во атмосферата – главно од согорување на фосилни горива – во текот на изминатите два века. Емисиите сè уште растат, а темпото на затоплување се забрзува: десетте најтопли години досега се случија во изминатата деценија. Земјата, исто така, заробува повеќе топлина во своите океани, што ги зголемува температурите на морето. А повеќе влага во атмосферата доведува до посилни урагани, циклони и поразорни поплави.

Кога топлотен бран ја погоди Британија пред неколку дена, научниците од групата World Weather Attribution рекоа дека таков настан може да се очекува на секои пет години. Пред индустриската ера, југоисточна Англија би доживеала сличен топлотен бран еднаш на секои 50 години. „Сите податоци покажуваат силно и статистички значајно зголемување на јунските топлотни бранови како што светот се затоплува“, заклучија научниците.