Иванов: Кампања на „Фејсбук“ и водење држава не е исто
По пет години на претседателската функција поранешниот професор повторно влегува во изборна кампања. Најголеми адути му се огромниот процент граѓани што сметаат дека е чесен политичар, цврстата позиција за таканаречените идентитетски прашања и принципиелниот остар став кон сите што не ги почитуваат македонскиот јазик и нација. Не сака да одговори на нападите од најголемиот политички противник Стево Пендаровски, кој остро го нападна откако беше избран на конгресот на СДСМ. Делата нека говорат за него, малку како на шега вели Иванов во интервју за Република. Ги почитува сите противкандидати, но уверен е дека постојаното критикување од страна без да се сработи ништо, скапата кампања на „Фејсбук“, договорот со Ахмети и додворувањето кон странците и кон Црвенковски не може да доведат никого до претседателската позиција
Господине Иванов, пред истекот на Вашиот претседателски мандат можете ли да дадете оценка за Вашата работа? Вие сте шеф на државата во многу интензивен период.
Иванов: Оценка за мојата работа ќе имаат можност да дадат граѓаните на Република Македонија на претстојните избори. Доколку лично не бев задоволен од тоа што го работев, немаше да ја прифатам можноста за повторен избор. Во целиот мандат воопшто не се штедев, вложив многу труд и енергија и најдобро што знаев и умеев со мојот кабинет работев да ја исполнам не само програмата за која ја добив довербата, туку и повеќе од тоа. Бев свесен за предизвикот. Во 2009 година Република Македонија сѐ уште се соочуваше со траумите од букурешкиот самит. На тоа се надоврзаа големата светска економска и финансиска криза и европската должничка криза. Но, горд сум што во ниту еден момент не ги заборавив потребите и барањата на граѓаните, виталните национални интереси – безбедноста, јакнењето на соживотот и меѓусебната почит – економскиот просперитет, културната афирмација, образованието, младите… Се зацврсти чувството на достоинство и гордост на македонските граѓани. Се подигна довербата на граѓаните во сопствената држава.
Дваесетгодишнината од независноста, спортските, културните и сите други успеси ги покажаа сплотеноста и чувството на припадност. Со тоа ги разбивавме илузиите и перцепциите дека сме мали за големи успеси.
Успеавме да го зголемиме меѓународниот углед на Република Македонија. На концептот на затвореност и исклучивост му го спротивставивме концептот на отвореност кон сите во надворешната политика. Пресудата на Меѓународниот суд на правдата и петте последователни препораки од Европската комисија за почеток на пристапните преговори доволно говорат за исправноста и за издржаноста на нашата политика. Водев многу активна надворешна политика на отвореност кон сите, ги јакневме старите и создававме нови пријателства. Многу внимание и енергија вложивме во отворањето нови перспективи за нашата економија, нови пазари и нови можности, привлекување странски инвеститори, обезбедување енергетска иднина, нешта што ќе го подигнат животниот стандард и ќе отворат нови работи места. Многу време посветивме на младите, на будење на претприемачкиот дух, подобрување на условите за квалитетно образование, научно-истражувачка дејност, лидерски вештини.
Има ли нешто што Ви остана како предизвик што не успеавте да го реализирате во изминатите години? Што е тоа што го сметате за најголем успех, а што го сметате како личен неуспех?
Иванов: Успеавме да одолееме на притисоците и на уцените, успеавме на аргументите на силата да одговориме со силата на аргументите. Никој веќе нема да може да нѐ смета за мали и неважни, кои само треба да слушаат. Со најголемиот национален предизвик, блокадите на нашиот европски и евроатлантски пат, се соочивме како зрела држава, со цврстите аргументи на меѓународното право, меѓународните принципи, човековите права и правото на човеково достоинство.
Гледајќи ги потребите и барањата на нашите граѓани, дефинитивно се приклучувам кон напорите на Владата и на нашата економска дипломатија за да помогнам во економскиот напредок на државата, а преку отворање нови работи места, подигнување на животниот стандард, отворање кон новите пазари, обезбедување енергетска безбедност и гасификација на земјата, нови перспективи за нашата деловна заедница.
Тоа што остана не само како мој предизвик, туку и како предизвик на сите нас, е тоа што сѐ уште не успеавме да ги реализираме нашите надворешно-политички стратегиски цели, и тоа не по наша вина. Сите потврдуваат дека Република Македонија е подготвена веднаш да стане дел од НАТО. Имаме дури пет потврди дека сме подготвени да ги почнеме преговорите за членство со Европската унија. Но, блокирани сме поради проблем што не го посакувавме, но што ни беше наметнат – прашањето за разликата околу името. Но, и тука нештата се менуваат, не сме обесхрабрени од блокадата. Кога знаете дека сте во право, имате верба да опстоите и да не се предавате. Денес имаме многу поголемо разбирање и поголема поддршка од нашите партнери во Европската унија и во НАТО. И покрај статус кво, ние не се колебаме сами да ја создаваме Европската унија во Македонија. Не сме обесхрабрени сами да работиме на спроведување на европските реформи, на достигнување на највисоките европски стандарди и критериуми, за доброто на граѓаните. На тој начин преговорите, кога и да почнат, ќе се сведат на чиста формалност, а прашањето за членство во Европската унија ќе го сведеме на чисто техничко прашање. Важно е да продолжиме да работиме на тоа.
Од една страна Ве сметаат за проевропски политичар, а, од друга страна, како никој претседател претходно влеговте во конфликт директно со европските институции. Им се заканивте дека нема да го примите извештајот ако во него ја нема придавката „македонски“, а евроамбасадорот Аиво Орав остро го критикувавте кога нѐ нарече „Славомакедонци“?
Иванов: Нема отстапување. Секогаш жестоко ќе реагирам ако некој покаже непочитување за нашиот идентитет. Таа моја реакција произлегува токму од мојата проевропска ориентација. Така би постапил секој човек, независно дали е Македонец, Германец, Французин, Британец, Италијанец…, ако е соочен со такво непочитување. Европа, како мировен проект, е посакувана токму поради принципот на единство во различностите. Принцип кој подразбира дека секој Европеец може да се чувствува како што сака, во согласност со неговите корени, припадност, традиција. Секој современ европски политичар бескомпромисно би застанал во одбрана на човековото право на самоидентификација и правото на човеково достоинство. Тоа се прашања за кои не можат да се прават компромиси. Република Македонија, со нејзиниот уникатен модел на почитување на различностите, модел на интеграција без асимилација, може многу да ѝ понуди на Европа и на регионот. Ние не бараме ни повеќе ни помалку од тоа што го бараат и другите европски држави и народи.
Бевте присутни на двата последни самити на НАТО во Лисабон и во Чикаго. И покрај цврстата определба на алијансата дека без решено име нема членство, Вие продолжувате да вршите притисок кај земјите-членки. Во случај да бидете реизбран, ќе патувате ли на претстојниот самит ако биде јасно дека и таму нема да добиеме покана за членство? Колку вреди да се биде упорен?
Иванов: Не ни недостигаат упорност и верба. Ако нашите предци, илинденците и асномците немале верба и упорност во борбата за слобода, дали денес ќе имавме независна држава Македонија? Ќе одам, и таму ќе инсистирам на почитување на пресудата на Меѓународниот суд на правдата. Не може генералниот секретар на НАТО, Андерс Фог Расмунсен, во една ситуација да бара почитување на меѓународното право, а во нашиот случај да изјавува дека пресудата од Хаг нема никакво влијание на НАТО како организација. НАТО функционира благодарение на меѓународните договори и на меѓународното право. Камен-темелникот на НАТО не смее да биде и камен на негово сопнување. Државите и меѓународните организации имаат сè поголема потреба за правно уреден меѓународен поредок.
Опозициските медиуми користат некои Ваши јавни изјави како оружје за напад. Колку Ваквиот однос му штети на Вашиот имиџ?
Иванов: Високата доверба што ја имам кај граѓаните, која можам да ја видам и од моите непосредни контакти со граѓаните, но која може да се види и од истражувањата на јавното мислење, зборува сосема спротивно. Од опозицијата денес слушам едни те исти критики што ми беа упатувани уште за време на изборната кампања во 2009 година. Со сѐ што правев во овие пет години покажав дека тие критики се паушални. Јасно ми е дека мора да ги игнорираат резултатите од моето работење како претседател. Македонскиот граѓанин многу добро знае со колкава посветеност работев за државните интереси. На некои им пречи и тоа што секогаш сум со граѓаните, и кога имаат мака и кога слават. Со задоволство ги прифаќав поканите за учество на разни настани и манифестации низ цела Македонија – закројување на лозјата на Св. Трифун, Водици, Галичка свадба, ракијади, празијади… Таквите манифестации ја чуваат и негуваат македонската традиција. Како што спомнав и на конвенцијата на ВМРО-ДПМНЕ, претседателот не е над граѓаните, туку е со нив и секогаш е еден од нив. Еднакво сум претседател на сите. Не станав претседател за да ми служат, туку јас да им служам на граѓаните, да ѝ служам на Македонија.
Во последните пет години, покрај тоа што сте постојано цел на напади од опозицијата, таа не направи темелна анализа за тоа што го направивте како претседател. На што се должи тоа?
Иванов: Досега не видов сеопфатна анализа од опозицијата за мојот мандат како претседател на Република Македонија. Ако направат таква анализа, не ќе можат да ги игнорираат резултатите од мојата работа, а тоа можеби не им оди во прилог. Прифаќам критика доколку е издржана и конструктивна. Тоа е мој хабитус што го градам 20 години како универзитетски професор. Не можеш да бидеш универзитетски професор ако не соочуваш тези со контратези, позиции со спротивставени позиции. Истото треба да важи и во политиката. Транспарентноста во работата и добрите решенија произлегуваат од дебата и од дијалог.
Грчкиот колега Папуљас одби неколку Ваши покани да се сретнете и отворено да разговарате за односите меѓу двете земји. Со бугарскиот претседател Прванов имавте одлични односи, со неговиот наследник Плевнелиев имавте и добри, но и конфликтни ситуации. Воспоставивте добри релации со српскиот, хрватскиот, албанскиот, црногорскиот колега. Колку е тешко на Балканот да се води висока политика?
Иванов: Сите ние на Балканот сакаме да живееме во мир, во безбедни, стабилни и просперитетни држави. Како никогаш досега ја имаме таа можност. Потребата од подобар живот и повисоки стандарди нѐ упатува на соработка каква што никогаш досега не сме имале. Нѐ упатува на чести контакти со кои се создава доверба и се гради заемна почит.
Регионот е осетно променет на подобро, но треба да дојде период на конкретни проекти со кои ќе го подигнеме животниот стандард на нашите граѓани. За тоа е потребна соработка. Еве еден пример, со години ја афирмирам идејата за довршување на Јадранско-јонската магистрала и нејзино поврзување со Коридорот 8, за овој коридорот да има поголема економска исплатливост. Тоа е проект што суштински ќе го смени регионот, ќе ги направи нашите економии поконкурентни и попривлечни за странските инвеститори. На добар пат сме да го реализираме тоа. Невозможно е да не соработуваме и во областа на заштитата на животната средина и превенцијата од природни непогоди, прашања кои не признаваат државни граници. Ако според вас сето тоа влегува во дефиницијата на висока политика, тогаш да – има предизвици, но се ангажираме, и тоа носи резултати.
Жалам што мојот колега Папуљас ги одби сите мои покани. Тешко се објаснува фактот дека две соседни европски држави во 21 век повеќе од две децении немале средба на претседателско ниво. А, не е тешко бидејќи нашите две општества и економии немаат проблем, тие соработуваат. Ние како претседатели треба само да ги следиме. Но, ќе дојдат подобри времиња. Колку за споредба, во изминатите пет години со поранешниот албански претседател Бамир Топи и со актуелниот претседател Бујар Нишани имав најмалку 20 средби на официјални посети и работни посети. Со поранешниот српски претседател Тадиќ и со актуелниот претседател Николиќ, исто така. Имав многубројни средби и со претседателите на Косово, Сејдиу, Пацоли и Јахјага. Исто и со Хрватска, Словенија, Црна Гора. Со Прванов имав одлична соработка. Се надевам дека во истиот дух ќе продолжиме и со актуелниот претседател на Република Бугарија. Иако не секогаш односите со соседите се одвиваат со посакувана динамика, уверен сум дека ќе надвладее духот на традиционалното добрососедство.
Целото интервју прочитајте го на Република
Редакцијата на Press24 не сноси никаква одговорност за коментарите. Бидејќи се генерираат преку Facebook за нив важат правилата и условите на социјалната мрежа