Маријан Камиловски: Ако е за утеха и Ајфел сакале да го убијат кога ја градел кулата во Париз

Академскиот уметник и сликар, Марјан Камиловски, еден од авторите на дел од објектите на Скопје 2014, во интервју за Прес24 ги анализира вандализирањата на спомениците од страна на опозицијата. Вели дека навистина е непријатно за секој уметник кога ќе види дека неговото дело е сквернавено, а тој во него вложил многу труд и време. Сепак Камиловски вели дека сите овие случувања, кои се резултат на политика, можеби ќе значат и расчистување на многу работи, пред се во уметноста.

- Ако е и ова дел од функцијата на овие дела... да не разобличат пред самите себе кој е кој и кој е што во оваа држава, тогаш нека биде... не може вечно да глумиме дека сме колеги и пријатели кои се почитуваат помеѓу себе , а зад грб летаат ножеви, вели Камиловски во интервјуто за Прес24.

Академскиот сликар, смета дека отпорот кон новиот изглед на Скопје е резултат на политичко идеолошки концепт на левичарските уметници во Македонија, кои според него ги владеат факултетите и за ликовна уметност и за архитектура.

-Уметноста и архитектурата не се над политиката .... тие исто така се делат на ДЕСНИЧАРСКА И ЛЕВИЧАРСКА архитектура и уметност. Десничарската е традиционалистичка и конзервативна, а левичарската е егзибиционистичка и авангардна (односно експерименталистичка). Секое поинакво тврдење е флоскула. Десничарските влади гајат десна естетика базирана на класични форми и во архитектурата и во уметноста, левичарските влади финансираат егзибиции и авангардни експерименти на разно разни дегенерици и ги користат граѓаните како експериментални глувци, вели академскиот сликар за Прес24.

-Но ако е некаква утеха дури и Ајфел кога ја градел својата кула во Париз поминувал низ исти голготи... Дури и имало обид за атентат врз него!, потенцира Камиловски.

Во интервјуто академскиот сликар одговара и на обвинувањата за превисоките цени на спомениците, притоа посочувајќи дека хонорарите се далеку под оние што се европски стандарди.

-Ова е пазарно општество и ние се пазариме со владата за изведба на нашите дела... преговараме... бараме повеќе – добиваме помалку... За тие пари треба да го испорачаме делото во гипс во размер еден према еден, цело или во делови (во зависност од потребите) Отприлика две третини од парите се трошат на изведба во гипс ... а една третина е тоа што останува за нас.

Мора сите да сфатат дека ова не е комунистичка ударничка работна акција во која ние би работеле за ударнички значки ... и тапкање по рамо. Платени сме многу помалку отколку нашите европски колеги кои работат слични дела, вели Марјан Камиловски, академски сликар во интервјуто за Прес24.

ПРЕС24:  Повеќе од еден месец една група демонстранти секоја вечер во Скопје врши сквернавење на дел од спомениците и објектите во градот, изградени изминативе неколку години. Вие сте еден од авторите на дел од овие спомен обележја. Може ли да опишете какво е чувството на еден уметник, кога наутро ќе прошета покрај своите дела и ќе го види гневот што некој ноќта го истурил врз нив?

КАМИЛОВСКИ: Секако дека не е пријатно чувството кога ќе видите што се случило со вашето дело... особено ако сте вложиле 5 години од својот живот за тоа да го реализирате... Сепак ако е и ова дел од функцијата на овие дела... да не разобличат пред самите себе кој е кој и кој е што во оваа држава, тогаш нека биде... не може вечно да глумиме дека сме колеги и пријатели кои се почитуваат помеѓу себе , а зад грб летаат ножеви

Ова е само кулминација на еден проблем кој го наследивме од комунизмот, а тоа е непотизмот на една класа луѓе која имаше привилегија додека беа на власт да напредува во кариерите без обзир на тоа колку ги бива или не ги бива и по дифолт да ги попречува сите кои не беа дел од оваа...  да ја наречам - комунистичка секта . За тие членови на сектата од Кумровец , што не ги биваше, беше измислена посебна уметност и архитектура, а некој од нив беа прогласени за богови или барем светски признати имиња, кои реално во светот никој не ги есапаше. Еден од нив (да не го именувам) ме убедуваше дека објектот на македонска опера и балет – познатата “скокалница “ (поранешен МНТ)  е еден од десетте најубави театри во светот. Дали му беше испран мозокот или ја потценуваше до презир  интелегенцијата на нас граѓаните, ќе остане за мене мистерија.

Скопје беше град за потсмев и еден од првите пет градови со најголем број  дела од таканаречената БРУТАЛИСТИЧКА архитектура која во светот е најосудувана и најпрезрена како архитектура на тоталитарните режими.

ПРЕС24: Можете ли да најдете барем малку оправдување во она што се случува овој период врз овие споменици, со оглед на тоа што опозицијата вели дека тие споменици се мета само затоа што биле градени од некаква недемократска власт и дека се екстремно скапо платени?

КАМИЛОВСКИ: Нема оправдување ... има само жал што нема реакција од страна на државата. Кога давав интервју за ТВ Нова по повод вандализирањето на „мост слобода“  ми пријдоа двајца туристи момче и девојка од Италија и ме прашаа зошто објектите се испофарбани... Кога им објаснив се фатија за глава. Момчето и девојката беа правници и ми одговорија дека за вакво нешто во Италија се одговара сериозно, но како и тоа дека ваков акт е незамислив кај нив бидејќи таму се почитува тоа што се создава.

Што се однесува до вториот дел од вашето прашање односно дали се скапо платени од недемократска власт... што да одговорам на оваа комунистичка флоскула... а и имаат уште една флоскула која ја мантраат... дека се тоа пари на народот.

 Прво... ова е демократија и нема народни пари туку буџетски пари собрани од данок наплатен од сите даночни обврзници, а го управува влада која е избрана од МНОЗИНСТВОТО.

Второ...ова е пазарно општество и ние се пазариме со владата за изведба на нашите дела... преговараме... бараме повеќе – добиваме помалку... За тие пари треба да го испорачаме делото во гипс во размер еден према еден цело или во делови (во зависност од потребите) Отприлика две третини од парите се трошат на изведба во гипс ... а една третина е тоа што останува за нас.

Мора сите да сфатат дека ова не е комунистичка ударничка работна акција во која ние би работеле за ударнички значки ... и тапкање по рамо. Платени сме многу помалку отколку нашите европски колеги кои работат слични дела.

ПРЕС24: Стравувате ли дека можеби, доколку продолжи овој вандализам, овие споменици може да ги снајде и полоша судбина?

КАМИЛОВСКИ: Јас не ... бидејќи тоа би значело дека немаме македонска држава туку држава на Фрчковци , Грчевци , Гордановци , Шекеринки и слични ликови од комунјарската палета... Нормално еден таков развој на настаните води кон граѓанска војна, која за жал дел од овие, како што самите се нарекоа “благословени“ ликови, тоа  и го посакуваат.

ПРЕС24: Ве прашувам во контекст на ставовите на некои политичари и аналитичари кои заговараат целосно рушење на овој проект, посочувајќи ја судбината на некои споменици од минатото време.  Во Македонија немаше такви случаи при падот на комунизмот, но во екс државите на СССР голем дел од овие споменици беа срушени. Дали нивното рушење беше демократија или удар врз уметноста?

КАМИЛОВСКИ: Ова е демократија, а не СССР ! Ова е легитимно избрана влада... Она што беше нелегитимно тоа беа педесете години комунизам, голи отоци, стрелања на Кале, Штип Струмица , убивања во Велес со токмаци.... Тоа е тоталитаризам – Југословенска верзија на СССР. Овие кои денес дивеат се наследниците на овие луѓе. Ние не смогнавме сила да донесеме закон за сегрегација во кој на поранешните припадници на комунистичката партија во Македонија ќе им се забрани учество во политика и во државни институции . Да се случеше ова, сега ќе имавме Правен факултет без фрчковски и факултет за архитектура без грчев... Тоа ќе беа добри факултети... вака тие се во голем дел центри на комунистичка идеологија за која ние плаќаме данок ... примаат плати од нас за да плукаат по нас... Тоа е тоа што е проблем.

ПРЕС24: Ако зборуваме од уметнички аспект, дали овие удари се удар само врз бронза, или пак се подлабока порака?

КАМИЛОВСКИ: Ова е освестување дека понатаму не може да живееме во комунистичкото братство–единство. Не сме еднакви, ниту исто размислуваме. Уметноста и архитектурата не се над политиката .... тие исто така се делат на ДЕСНИЧАРСКА И ЛЕВИЧАРСКА архитектура и уметност.

Десничарската е традиционалистичка и конзервативна, а левичарската е егзибиционистичка и авангардна (односно експерименталистичка).

Секое поинакво тврдење е флоскула.

Десничарските влади гајат десна естетика базирана на класични форми и во архитектурата и во уметноста, левичарските влади финансираат егзибиции и авангардни експерименти на разно разни дегенерици и ги користат граѓаните како експериментални глувци.

ПРЕС24: Од денешна дистанца ако го анализираме Скопје 2014, дали овој проект ја оправда својата цел, или пак предизвика поделби, како што вели опозицијата?

КАМИЛОВСКИ: Да,  ја оправда целта  и повеќе отколку што се очекуваше. Освен што го амортизира ударот врз градежниците кои најмногу беа погодени од светската криза од 2007 и успеа да отстрани дел од бруталистичката архитектура која беше урнек за Скопје  не знам дали ви е познато, но познатиот режисер Сем Пекимпо преговараше во 70 тите со „Вардар филм“ за снимање на филм во Скопје со антиутописка содржина токму поради оваа архитектура).

Проектот  СК 2014 успеа од Скопје да направи и туристичка дестинација што пред тоа беше незамисливо.

Па имаше ли поголем срам за нас како нација кога игравме со Британците фудбал, а стадионот ни беше само до пола готов. Има ли поидиотско нешто од тоа да го гледате Бекам на тоа смешно недоизградено стадионче? Кога го завршија (Жерновски велеше дека ќе се урнел стадионот) повеќето луѓе рекоа дека само овој завршен објект е доволен за уште еден мандат на Груевски.  

ПРЕС24: Зошто молчат уметниците за овие случувања?

КАМИЛОВСКИ: Јас во мојата изјава за ТВ Нова јасно повикав дека сите кои сме работеле на СК 2014 треба да поднесеме колективна тужба и кон непознатиот сторител и кон инспираторите и повикувачите на вандалското однесување.

ПРЕС24: Може ли времето да ги измие трагите од оваа боја денеска послана по спомениците, или тие траги ќе останат засекогаш?

КАМИЛОВСКИ: Ако ова допринесе СДСМ да се распаднат како партија јас ќе бидам задоволен. Можеби звучам радикално, но мислам дека оваа секта која е во изумирање мора да ја докрајчиме, за како нација да имаме бенефит. Бенефитот би бил отворање на простор за конструктивна опозиција која ќе се такмичи со ВМРО со идеи и програми... А ние гласачите да имаме избор.

ПРЕС24: Ве прашувам и во еден друг контекст, бидејќи ова не е прв пат да имаме ваков однос кон некои градби кои што биле подигнати во време на нечие владеење, а подоцна односот да биде променет. На пример изградбата на Милениумскиот крст на Водно, тогаш жестоко напаѓан од истата опозиција, подоцна прифатен како еден од симболите на Скопје. Светиклиментовата црква на Плаошник исто така, за денеска таа да е најблескавиот симбол на Охрид. Античкиот театар исто така во Охрид?

КАМИЛОВСКИ: Значи мора да сфатиме дека ова е идеолошки конфликт, а не естетски. Ова е конфликт помеѓу естетика и идеологија. Објектите што ги посочивте кои исто беа предмет на омраза се религиозни (крст... црква ) или антички артефакти (антички театар) односно токму она што е пречка на една атеистичко комунистичко сатанистичка секта. (За оние кои не знаат идеологијата на дарвинизмот, комунизмот и сатанизмот е идентична).

Но ако е некаква утеха дури и Ајфел кога ја градел својата кула во Париз поминувал низ исти голготи... Дури и имало обид за атентат врз него!

ПРЕС24: Има ли соодветно време кога една држава треба да инвестира во Културата. Прашањето е како реакција на ставовите на опозицијата дека Македонија е екстремно сиромашна држава, која не треба да инвестира во споменици?

КАМИЛОВСКИ: За опозицијата единствена добра инвестиција е онаа која оди во џебовите на нивните тајкуни. Кога беа на власт ги имаа истите пари... но не добивме одговор каде и во што тие ги инвестираа парите... Нормално сите знаеме... во нивните тајкуни... таму се парите од осамостојувањето па до 2006 – та.

ПРЕС24:  Многумина велат дека новиот лик на Скопје е резултата на политичка одлука на власта, дали ако уметниците го дизајнираа овој лик тој ќе беше поинаков?

КАМИЛОВСКИ: Повторно на прашање со прашање... кои уметници? Конзервативните или авангардните? Ако беа авангардните (егзибиционистите) сега во центарот на Скопје ќе имавме фонтана во стилот на Демиен Херст британскиот левичарски концептуален уметник кој направи базен со формалин и во него стави цркната ајкула и сето тоа го продаде на рускиот тајкун Абрамович за девет милиони евра. Во тој случај веројатно ние конзервативците ќе бевме тие кои плукаат.

Ако ги викнете денес на консултација професорите или студентите на ФЛУ ќе видите дека се тоа воглавном луѓе на СОРОС... повеќето од нив се концептуални уметници кои не само што не знаат да цртаат...туку не фаќаат ниту молив во раце .

 Еве ви информација од прва рака. Ден пред отворањето на музејот на македонската борба мои пријатели кои беа дел од проектот ме повикаа да го разгледаме. Таму беше и министерката за култура.

Со жалење констатиравме дека има драстична разлика во делата на македонските уметници и руските и украинските колеги. Русите и Украинците беа едноставно занатски супериорни. Министерката тогаш ја изнесе својата идеја дека на ФЛУ би требало да се донесат руски и украински професори кои слично како и на факултетот за музичка уметност би го подигнале нивото на занатски перворманци. (Под водство на овие луѓе на пример го добивме Симон Трпчевски кој е светска категорија уметник). Нормално јас и колегите кои бевме таму ова го поддржавме, но подоцна дознав дека кога овој предлог бил изнесен на факултетот за ликовна уметност концептуалните гении инсталирани од СОРОС пружиле драстичен отпор. Потоа оваа идеја се реализираше на штипскиот универзитет . Таму денес предаваат руски и украински колеги и кој сака да пече реален сликарски занает мора да оди таму. Кој сака да продава  м...  наместо бубрези нека оди на ФЛУ.

ПРЕС24: Има ли вишок обележја, или пак можеби недостаток, за да Скопје 2014 биде комплетен проект?

КАМИЛОВСКИ: Прво – треба уште минимум десет неокласични градби во центарот на Скопје за да заличиме на нормален европски град.

И второ треба сериозна ревизија на работењето на факултетот за ликовна уметност и факултетот за архитектура. Ова се идеолошки обоени факултети и произведуваат идеолошки обоени студенти... пред се занатски осакатени.  Дилетанти со диплома кои за кариера користат лактови, а не умешност.